Tuyên bố hiếu chiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Nhà Trắng về những cuộc biểu tình ở Iran đang làm phức tạp thêm tiến trình thực hiện thỏa thuận hạt nhân lịch sử của Iran với các cường quốc P5+1 (gồm Nga, Pháp, Anh, Mỹ, Trung Quốc cộng với Đức).
Iran những ngày qua đã hứng chịu làn sóng biểu tình tồi tệ nhất trong thập kỷ qua, vốn đã khiến ít nhất 22 người thiệt mạng. Các cuộc phản kháng của Iran phần lớn là do sự bất mãn về kinh tế đối với các vấn đề như thất nghiệp, giá trị đồng tiền và thất vọng với cách tiếp cận của chính phủ đối với tình hình kinh tế. Và cứ thế, dòng người xuống đường biểu tình càng tăng lên do những lo ngại của người dân về tham nhũng và thiếu triển vọng kinh tế.
Dù quy mô của các cuộc biểu tình vẫn còn nhỏ so với năm 2009 nhưng đáng lo khi đây là những cuộc biểu tình tự phát. Dù hiện nay, nó đã bị dập tắt nhưng những nỗ lực của Tổng thống Trump khi liên kết các cuộc biểu tình lần này với thỏa thuận hạt nhân lịch sử được ký kết năm 2015 khiến mọi việc càng nghiêm trọng hơn. “Iran đang thất bại ở mọi cấp độ, bất chấp thỏa thuận tồi tệ mà họ đạt được với chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama – tức thỏa thuận hạt nhân được ký giữa Iran và 6 cường quốc hồi năm 2015”, ông Trump khẳng định trên Twitter.
Hầu hết tuyên bố của Tổng thống Trump tập trung vào sự hoài nghi đối với thỏa thuận hạt nhân và sự ủng hộ của Iran đối với chính phủ Syria. Rõ ràng, những lời lẽ của ông Trump phản ánh quan điểm mạnh mẽ: xem chính phủ Iran như là “kẻ thù” và là nguồn gốc của chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo, đe dọa lợi ích của Mỹ trong khu vực và hơn thế nữa.
Thực tế, kể từ khi lên nắm quyền, ông Trump rất quan tâm đến thỏa thuận hạt nhân với Iran và cảm thấy người tiền nhiệm Obama đã không đàm phán một thỏa thuận hiệu quả với người Iran. Ông chủ Nhà Trắng hiện nay liên tục đe dọa sẽ hủy bỏ thỏa thuận này và tiếp tục duy trì các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Iran. Nhưng điều này sẽ gây bất ổn cho Trung Đông và khiến các nhà lãnh đạo nước ngoài mất niềm tin khi đặt bút ký các thỏa thuận với Mỹ.
Một không khí u ám bao trùm tiến trình thực thi thỏa thuận này. Nhưng rồi, cũng có ý kiến lạc quan cho rằng, những tuyên bố mạnh mẽ của ông Trump đối với Iran nhiều khả năng chỉ mang tính biểu tượng.
THANH VĂN
